Codec âm thanh là gì?

Ngày nay nhu cầu giải trí ngày càng quan trọng, vì thế các định dạng file audio, video trở nên hết sức phong phú. Chắc hẳn bạn đã từng gặp tình trạng download một đoạn video, phim, nhạc về, nhưng không biết cách mở, hoặc là mở được nhưng chỉ có tiếng không có hình, hay ngược lại? Đó là khi bạn chưa có codec thích hợp để chương trình xem movie, audio nhạc có thể đọc đúng file multimedia đó. Vậy codec âm thanh, codec video là gì?

Khi bạn mua các đầu phát đa phương tiện (AV Receiver, máy nghe nhạc, TV, loa nghe nhạc bluetooth, tai nghe không dây…) cần quan tâm đến định dạng tệp tin mà thiết bị hỗ trợ cũng như các codec, khả năng giải mã của thiết bị.

Định nghĩa Codec âm thanh là gì?

Codec được ghép thành bởi hai từ “code” và “decode” là một phần mềm máy tính dùng bộ nén để giảm kích thước của một tập tin lớn hoặc chuyển đổi giữa âm thanh analog và kỹ thuật số. Bạn sẽ thường thấy từ này đi kèm với audio và video, đó là audio codec và video codec.

Tại sao cần codec làm gì?

Các tập tin phim ảnh, âm nhạc thường rất lớn nên rất khó chia sẻ qua mạng. Để tăng tốc độ truyền tải (upload, download), các thuật toán được dùng để mã hóa, hoặc rút gọn tín hiệu truyền tải, sau đó giải mã để xem và chỉnh sửa. Nếu không có codec, việc tải các file video và audio sẽ lâu hơn bây giờ từ 3 tới 5 lần.

Các loại codec phổ biến

Trên Internet hiện tại có hàng trăm codec và bạn thường sẽ phải sử dụng kết hợp để phát tập tin. Có các codec để nén audio, video, tập tin đa phương tiện stream qua mạng, bài diễn thuyết, cuộc họp qua video, phát MP3, chụp ảnh màn hình.

Nhiều người khi chia sẻ tập tin trên mạng còn sử dụng các codec lạ để nén tập tin. Điều đó khiến người dùng khi tải sẽ không biết được họ phải dùng codec nào. Thông thường, bạn sẽ cần khoảng 10 tới 12 codec để phát các loại nhạc, phim.

Ngoài các codec phổ biến như MP3, WMA, RealVideo, RealAudio, DivX hay XviD còn có nhiều codec khác.

Các codec video phổ biến

• H.264(MPGE-4 Part 10 AVC): cũng có nhiều tên nhưng được biết với cái tên thường gọi là H.264, bởi đến nay có nhiều đình dạng phổ biến để mã hóa video. Định dạng này được sử dụng nhiều bởi kích thước tập tin nhỏ hơn nhưng với chất lượng cao hơn. Codec này được sử dụng trên tất cả các thiết bị điện thoại di động thông minh, máy quay kỹ thuật số, đĩa Blu-Ray.
• MPEG-2: định dạng sử dụng chuyên cho việc nén video để ghi DVD. Bộ giải mã MPEG-2 khá lâu đời (đã từng được sử dụng trên đĩa Blu-Ray) nhưng sử dụng rất phổ biến. Dữ liệu còn được nén cho các kênh truyền hình HD được phát sóng. Kể từ khi sử dụng thuật toán để nén MPEG-2, nó thua kém nhiều so với H.264, nhưng lợi thế là nó nhanh hơn nhiều trong quá trình mã hóa.
• MPEG-4: đây là công nghệ nén bởi MPEG theo tiêu chuẩn ISO/IEC 14496-2. Bạn có từng nghe nói về Divx- Xvid? Đây là 1 số codec phổ biến được thực hiện theo tiêu chuẩn này, hay còn gọi là H.263. Rất nhiều video mà người dùng tải về thường được nén bằng codec này vì nó cung cấp 1 kích thức tập tin tốt và duy trì chất lượng hợp lý. Tuy nhiên, điểm duy nhất là nội dung độ nét cao vẫn còn chịu đựng về chất lượng hình ảnh so với H.264.
• Windows Media Video: đây là phiên bản codec MPEG-4 của Microsoft. Windows Media Video (WMV) 7 đã được giới thiệu vào năm 1999 và là 1 bản sao của MPEG-4 Part 2. Tiếp sau đó mà sự xuất hiện của WMV 8 và 9, và tiếp đến là VC-1, 1 trong 3 codec dùng để mã hóa trên đĩa Blu-Ray. Bạn có thể thấy được nơi tồn tại WMV và VC-1 chủ yếu trong các sản phẩm liên quan đến Microsoft như Windows Movie Maker, Silverlight, HD DVD và Microsoft Expression Encoder.

Các codec âm thanh phổ biến

Những Codec âm thanh phổ biến như là FLAC, AC3, Dolby Digital Plus, DTS-HD, ALAC….codec âm thanh có định dạng chứa đựng riêng như WAV, AIFF, …

Các định dạng chứa đựng Codec

Khi bạn chơi một tập tin trong Windows Media Player hoặc VLC, Quicktime, GomPlayer… hay bất cứ trình phát đa phương tiện nào, là bạn đang mở một định dạng chứa được cụ thể cho Codec. Một định dạng chứa đựng Codec ban gồm một hoặc nhiều gói Codec khác nhau cho video hay âm thanh hoặc cả hai, nhằm mục đích để đảm bảo cho âm thanh và video được đồng bộ hóa một cách hoàn hảo. Bạn có từng gặp phải tình trạng nghe một bộ phim mà trên ứng dụng này thì nghe được âm thanh còn định dạng khác thì không được? Hoặc là một video âm thâm bị kéo dài và được chạy âm không?….đó là những định dạng không chưa đúng Codec để sử dụng tốt.

Định dạng được sử dụng mà bạn có thể thấy được ở phần mở rộng cho những tập tin được phổ biến hiện nay như: MP4, MOV, WMV, AVI,…hãy thử xem lại nó sẽ có những gì.

Lưu ý rằng, AVI hay MP4 chỉ là đuôi mở rộng tập tin phổ biến được gắn vào nhiều tập tin video, nhưng tự thân nó không phải là codec. Thực ra nó chỉ là định dạng container mà nhiều codec có thể dùng. Hàng trăm codec tương thích với nội dung AVI, MP4 nên sẽ hơi khó để biết được cần có codec nào để phát file.

• MP4 – định dạng mà bạn có thể thấy được từ 1 bài hát, video có phần mở rộng là *.MP4. Codec thường đường sử dụng cho nó là H.264 cho video và AAC mã hóa cho âm thanh. Nó cũng hỗ trợ cho MPEG-4 Part 2 và MPEG-2. Ngoài ra, âm thanh cũng có thể mã hóa sử dụng các Codec khác ngoài AAC.
• AVI – đây là 1 định dạng được Microsoft giới thiệu vào năm 1992. Là 1 định dạng chứa cả âm thanh vài dữ liệu video trong một, cho phép đồng bộ tập tin âm thanh với video . Cũng giống như các định dạng DVD, tập tin AVI hỗ trợ nhiều tuyến âm thanh và video, mặc dù nó ít khi được sử dụng, vì nó không được hỗ trợ Codec H.264. Và hầu hết các tập tin AVI cũng sử dụng định dạng này và được phát triển bởi Matrox trong năm 1996. Những tập tin được hỗ trợ bởi Microsoft và không chính thức gọi là AVI 2.0
• ASF – là một định dạng hệ thống nâng cao mà Microsoft đang sở hữu. Bạn sẽ không thấy được phần mở rộng nào với định dạng như thế này *.ASF. Nhưng thay vào đó sẽ là những định dạng bạn thường sử dụng là WMA, WMV, …các tập tin phổ biến bạn đang sử dụng là các sản phẩm của Microsoft.
• AVCHD – là định dạng phổ biến cho các máy quay video chuẩn HD. Được phát triển bởi 2 nhà điện tử nổi tiếng là SONY – PANASONIC vào năm 2006. AVCHD sử dụng tiêu chuẩn MPGE-4 AVC/H.264 nhằm hỗ trợ các tiêu chuẩn và độ nét cao cho video, hỗ trợ cả AC-3 (Dolby Digital) cho âm thanh hoặc Linear PCM.
• MKV – một định dạng chứa đựng Codec video H.264. Một vài công cụ hỗ trợ nó như là VLC, PS3 Media, Boxee…. Nhưng nó không hỗ trợ rộng rãi các định dạng chứa đựng khác.– một định dạng chứa đựng Codec video H.264. Một vài công cụ hỗ trợ nó như là VLC, PS3 Media, Boxee…. Nhưng nó không hỗ trợ rộng rãi các định dạng chứa đựng khác.
• FLV – Đây là Adobe Flash, hỗ trợ nhiều Codec khác nhau, phổ biến nhất là H.264 và AAC. Video Flash là một trong những cách phổ biến nhất mà bạn có thể xem được trực tiếp qua Internet. Một số thông tin cho biết Apple sẽ không cho phép Flash chạy trên bất kỳ thiết bị nào của họ.

Ngoài ra, để chuyển đổi định dạng video mà bạn tải về từ các thiết bị đa phương tiện sang định dạng khác nhằm phục vụ cho mục đích sử dụng khác nhau như vào iTune để chơi trên iPhone, iPad….Vì có rất nhiều các Codec và định dạng khác nhau, mỗi định dạng có thể có sự kết hợp của nhiều Codec khác nhau nên bạn cần phải có công cụ cần thiết để thực hiện quá trình chuyển đổi đó.

Có nhiều công cụ chuyển đổi nhằm mục đích đó như: Total Video Convert, VirtualDub, Format Factory, Super, … từ bản thương mại đến nhưng công cụ mã nguồn mở miễn phí.

Một số gói codec phổ biến

Vì có rất nhiều lựa chọn codec nên sử dụng một gói (pack) codec là lựa chọn tiện lợi hơn cả. Gói codec chứa nhiều codec trong một tập tin. Vẫn có tranh cãi rằng có cần nhiều tập tin codec vậy không nhưng rõ ràng việc này sẽ dễ dàng hơn khi người dùng cần tải và phát file.

• CCCP (Combined Community Codec Pack) là một trong những gói codec đa dạng nhất. CCCP được những ai hay chia sẻ, xem phim trực tuyến sử dụng. Codec trong gói này có thể giúp xem được 99% các định dạng video. Hãy cân nhắc dùng CCCP nếu máy tính của bạn cần cập nhật codec.

• X Codec Pack là gói codec tất cả trong một, không có quảng cáo hay phần mềm theo dõi và cũng khá gọn nhẹ nên tải cũng không lâu. X Codec Pack là một trong các gói codec đầy đủ nhất, chứa mọi codec bạn cần để phát các định dạng audio và video phổ biến.

• K-Lite Codec Pack giúp phát tất cả các định dạng phim ảnh phổ biến. K-Lite gồm 4 phiên bản là Basic, Standard, Full và Mega. Nếu chỉ cần phát video DivX và XviD thì chỉ cần Basic là được. Gói Standard là phổ biến hơn cả, có mọi thứ mà người dùng phổ thông cần để phát các định dạng phổ biến. Gói Full cho người dùng yêu cầu cao hơn, không chỉ nhiều codec hơn mà thậm chí còn hỗ trợ encode.
  K-Lite Mega Codec Pack là một gói tổng hợp, chứa mọi thứ bạn cần. Mega thậm chí còn có cả Media Player Classic.

Một cách khác để tải codec là tải các trình phát có chứa codec có sẵn. Đôi khi các trình phát cũng cài những codec phổ biến và quan trọng trong lần đầu bạn cài phần mềm. VLC là lựa chọn khá ổn vì phát được mọi kiểu định dạng.